Silicon is een veelzijdige polymeer die met succes wordt toegepast in tal van gebieden: van de bouw en industrie tot de geneeskunde en cosmetologie. Het wordt gekozen vanwege de hoge temperatuurweerstand, flexibiliteit, waterdichtheid en goede isolerende eigenschappen. Echter, zelfs zo’n betrouwbaar materiaal kan onder bepaalde omstandigheden worden aangetast. In dit artikel zullen we bekijken wat siliconen aantast, waarom dit gebeurt en hoe we producten van dit materiaal kunnen beschermen.
Waarom siliconen als duurzaam worden beschouwd, maar niet onkwetsbaar
Siliconen bestaan uit een silicium-zuurstof (Si–O) basis en organische groepen (bijvoorbeeld methylgroepen). Dankzij deze structuur heeft het:
- Temperatuurweerstand: kan hoge en lage temperaturen weerstaan.
- Elasticiteit: blijft flexibel, zelfs bij extreme temperaturen.
- Chemische inertie: bestand tegen de meeste huishoudelijke chemicaliën, water en ozon.
Tegelijkertijd is siliconen niet absoluut “onoverwinnelijk”. Sommige agressieve stoffen en omgevingsfactoren kunnen schade veroorzaken, wat na verloop van tijd kan leiden tot afbraak of verlies van elasticiteit.
Belangrijkste factoren die siliconen aantasten
1. Agressieve chemicaliën
Siliconen worden het vaakst aangetast bij langdurig contact met bepaalde soorten verbindingen. Onder de gevaarlijke stoffen:
- Geconcentreerde zuren (bijvoorbeeld zwavelzuur, salpeterzuur, oleum).
- Sterke basen (bijvoorbeeld geconcentreerde natrium- of kaliumhydroxide).
- Bepaalde oplosmiddelen (tolueen, benzeen, terpentine kunnen een negatieve invloed hebben, vooral bij hoge temperaturen of langdurig contact).
- Gecloreerde organische verbindingen (trichloorethyleen, dichloormethaan).
Deze stoffen kunnen de silicium-zuurstofverbindingen of organische zijgroepen aanvallen, wat leidt tot verstoring van de structuur van siliconen en geleidelijke degradatie.
2. Ultravioletstraling
UV-stralen hebben doorgaans een schadelijk effect op veel materialen. Siliconen zijn relatief bestand tegen ultraviolet, maar bij langdurige en intense blootstelling aan UV-straling:
- Het oppervlak van siliconen kan zijn transparantie verliezen of vergelen (als het een transparant materiaal is).
- Het product wordt brozer, kan barsten en elasticiteit verliezen.
3. Mechanische schade
Wrijving, sterke druk, constante buigingen — dit alles slijt siliconen na verloop van tijd:
- Er ontstaan microbarsten.
- De afdichtingseigenschappen nemen af (vooral kritiek voor siliconen afdichtingen in sanitair, ramen, enz.).
- De rekbestendigheid neemt af.
4. Onjuiste opslagomstandigheden
Siliconen producten zijn gevoelig voor omgevingsomstandigheden. Opslag in een omgeving met overmatige vochtigheid, onder direct zonlicht of nabij bronnen van agressieve dampen (bijvoorbeeld verven, oplosmiddelen) kan de levensduur verkorten.
Tabel: Typische stoffen en hun invloed op siliconen
Hieronder een voorbeeld van welke stoffen relatief veilig zijn voor siliconen en welke schade kunnen veroorzaken:
| Stof | Invloed op siliconen | Graad van gevaar |
|---|---|---|
| Water (gewoon, gedestilleerd) | Bijna geen invloed | Laag |
| Zwak geconcentreerde zuren (azijnzuur) | Onbeduidende invloed bij kort contact | Laag |
| Voedingsoliën | Bijna geen invloed | Laag |
| Plantaardige en dierlijke vetten | Enige zwelling mogelijk | Laag/Middelmatig |
| Alcoholen (ethanol, isopropanol) | Meestal veilig in gematigde concentraties | Laag |
| Terpentine, benzine, kerosine | Kunnen leiden tot zwelling en geleidelijke degradatie | Middelmatig/Hoog |
| Sterke basen (NaOH, KOH in concentraat) | Verwoesten de structuur van siliconen | Hoog |
| Geconcentreerde zuren (H2SO4, HCl) | Aantasting van siliconen bij langdurig contact | Hoog |
| Gecloreerde koolwaterstoffen (trichloorethyleen) | Ernstige aantasting | Hoog |
| Ozon, intense UV-straling | Versnellen veroudering en broosheid | Middelmatig/Hoog |
Hoe het risico van aantasting van siliconen te verminderen
-
Vermijd contact met agressieve stoffen. Als een siliconen product moet werken onder invloed van oplosmiddelen of geconcentreerde zuren, is het raadzaam om speciale siliconenmerken te kiezen die voor dergelijke doeleinden zijn ontwikkeld.
-
Bescherming tegen UV-stralen. Gebruik of bewaar siliconen indien mogelijk op plaatsen waar ze minder direct zonlicht ontvangen. Sommige fabrikanten voegen UV-stabilisatoren toe aan de siliconen samenstelling.
-
Juiste opslag. Bewaar siliconen producten op een droge, koele en donkere plaats, weg van warmtebronnen en chemische dampen.
-
Controle van mechanische belasting. Als een siliconen onderdeel constante druk of wrijving ondergaat, is het raadzaam om het regelmatig op slijtage te controleren of speciale pakkingen te installeren om wrijving te verminderen.
-
Gebruik van siliconen met geschikte additieven. Sommige merken bevatten extra componenten die de weerstand tegen hoge temperaturen, UV-stralen of agressieve omgevingen verhogen. Kies een materiaal dat geschikt is voor uw gebruiksomstandigheden.
Verschillende soorten siliconen voor verschillende omstandigheden
Niet alle siliconen zijn even duurzaam. Fabrikanten bieden:
- Temperatuurbestendige siliconen: weerstaan extreem hoge temperaturen (tot 300 °C en meer).
- Chemisch bestendige siliconen: hebben additieven die beschermen tegen basen, zuren of oplosmiddelen.
- Medische siliconen: speciaal ontwikkeld voor contact met het menselijk lichaam; ze worden strikt getest op inertie ten opzichte van weefsels en biologische vloeistoffen.
- Siliconen met UV-filters: hebben extra weerstand tegen zonnestraling, waardoor ze langer hun eigenschappen in de open lucht behouden.
Voordat u siliconen koopt, is het raadzaam om de technische documentatie en specificaties te controleren om ervoor te zorgen dat het gekozen type geschikt is voor uw omstandigheden.
Veelgestelde vragen (FAQ)
1. Kan huishoudelijke chemie (zeep, waspoeders) siliconen beschadigen?
De overgrote meerderheid van huishoudelijke middelen bevat zwak geconcentreerde alkalische of zure componenten die doorgaans siliconen niet beschadigen onder normale gebruiksomstandigheden. Echter, als het middel zeer agressief of geconcentreerd is, kan langdurig contact leiden tot vernietiging van de structuur van het materiaal.
2. Hoe snel vergaat siliconen onder direct zonlicht?
De mate van schade hangt af van de intensiteit van de UV-straling en het type siliconen. Gewone siliconen kunnen al na enkele maanden actief zonlicht hun elasticiteit verliezen en vergelen. Speciaal gemodificeerde siliconen kunnen jaren meegaan zonder significante verslechtering van de eigenschappen.
3. Hoe te controleren of siliconen veilig zijn voor voedsel?
Let op de certificaten (bijvoorbeeld FDA in de VS of soortgelijke in andere landen) en de aanduiding “food grade”. Dergelijke producten worden speciaal getest op afwezigheid van schadelijke verontreinigingen en zijn geschikt voor contact met voedsel.
4. Kan al beschadigd siliconen worden gerepareerd?
Als siliconen chemisch zijn aangetast, is het praktisch onmogelijk om de structuur te herstellen. Mechanische schade kan soms worden “gerepareerd” met verse siliconenkit, maar dit is slechts een tijdelijke oplossing. Het beste is om het beschadigde onderdeel te vervangen door een nieuw onderdeel.
5. Hoe lang gaat een siliconen onderdeel gemiddeld mee?
De levensduur hangt af van de gebruiksomstandigheden (temperatuur, zonnestraling, chemicaliën) en de kwaliteit van de siliconen zelf. Gewoonlijk kunnen hoogwaardige siliconen onderdelen 5 tot 10 jaar meegaan, en soms zelfs langer.
Conclusies
Siliconen zijn een uiterst nuttig en veelzijdig materiaal, maar net als elke stof heeft het zijn zwakke punten. Kennis over wat siliconen aantast helpt om uw siliconen onderdelen te beschermen tegen voortijdige slijtage en schade. Vermijd contact met sterke zuren en basen, bescherm het materiaal tegen overmatige ultravioletstraling en mechanische belasting, en kies voor speciale omstandigheden het juiste type siliconen. Juiste toepassing en onderhoud van siliconen garandeert een lange en betrouwbare levensduur.